Knaagdieren en konijnen hebben erg specifieke voedingsbehoeftes. Hun spijsverteringskanaal is een stuk gevoeliger dan dat van honden en katten. Ook hun eetgedrag- en gewoontes zijn erg typisch voor hun soort. In dit artikel zal ik verduidelijken wat nu een goede voeding is voor cavia’s en konijnen en waarom het zo belangrijk is dat wij als baasje hen een juist dieet voorschotelen.

Natuurlijk eet-gedrag

In het wild zijn cavia’s en konijnen voortdurend op zoek naar eten. Dit gedrag wordt ook wel foerageren genoemd. Dit neemt het grootste deel van hun tijd in beslag en zorgt er ook voor dat ze voortdurend in beweging zijn en ook gedurende de hele dag kleine beetjes voedsel verwerken. Het is erg belangrijk dat ze blijven eten. Als een cavia of konijn gedurende een dag niet eet is dit alarmerend en zou je met spoed naar de dierenarts moeten gaan. Als hun spijsverteringsstelsel stilvalt, kan dit levensbedreigend zijn!

De reden dat ik in dit artikel zowel cavia’s als konijnen aanhaal, is simpelweg omdat hun voedingspatronen vrij gelijkend zijn. Ze hebben beiden behoefte aan een energiearm, plantaardig dieet, dat vetarm is en rijk aan ruwe vezels. Ze voeden zich zowel met verse als met droge plantdelen. Verschillende grassoorten, kruiden en bladeren zijn de basis van hun menu. Dit kan zo nodig met schors, bloemen, scheutjes, knoppen en wortels worden aangevuld.

In het algemeen kunnen we stellen dat cavia’s iets minder gevoelig zijn en beter (fruit)suikers en koolhydraten verdragen dan konijnen, wat overigens niet wil zeggen dat teveel suiker voor hen geen kwaad kan.

Aangepast spijsverteringsstelsel

Het spijsverteringsstelsel begint al in de mond van kleine knagers. Hun gebit is voorzien om vezelrijke voeding te kunnen kauwen. Zowel cavia’s als konijnen kunnen goed veel verschillende soorten voedsel verwerken. Ze zullen zich zelden verslikken in kleine stukjes voer en kunnen ook makkelijk de schors van een grote tak knabbelen. 

Plantaardig voedsel heeft meer tijd nodig heeft om te verteren dan vlees, hier is het spijsverteringsstelsel van cavia’s en konijnen dan ook op voorzien. De maag kan meerdere, kleine maaltijden gedurende de hele dag verwerken. In verhouding zijn de darmen extra lang om het plantaardig voedsel verder te kunnen verteren. 

Bovendien gaan ze hun blindedarmkeuteltjes, die nog veel voedingsstoffen bevatten, opnieuw opeten (caecotrofie), zodat ze alle voedingsstoffen goed kunnen opnemen.

Het ideale dieet

Het ideale dieet van onze tamme cavia’s en konijnen bestaat uit veel hooi (dit is de hoofdvoeding), aangevuld met wat brokjes of pellets voor de nodige vitamines en mineralen, een portie verse groenten en wat verse of gedroogde kruiden.
Heel af en toe kan een klein stukje fruit ook gegeven worden, maar beperk snacks die rijk zijn aan suiker (niet enkel fruit valt hier onder, maar bv. ook wortelen bevatten veel suiker). 

Probeer snacks tot het minimum te beperken en kies natuurlijke snacks uit. Erwtenvlokken, gedroogde stukjes paprika, rode biet of andere groentes, lijnzaadbrokjes of snacks op basis van kruiden en hooi zijn ideaal. Ook wilgentakken vallen in de smaak en ze zijn bovendien erg geschikt om gezond knaaggedrag te stimuleren. 

Er moet ook altijd vers drinkwater voorzien worden, liefst in een zwaar bakje. Uit een flesje drinken de meeste konijnen moeilijker en dus ook minder, wat niet gezond is. 2 konijnen kunnen wel een halve liter water per dag drinken, op warme dagen zelfs nog meer.

Hooi

Hooi is het hoofdvoer van zowel cavia’s als van konijnen. Het houdt het spijsverteringsstelsel gezond en zorgt er ook voor dat de tanden mooi afslijten. Ze moeten het altijd ter beschikking hebben. Hooi van goede kwaliteit is mooi droog en ruikt fris. Hooi dat muf ruikt geef je beter niet. Als het hooi een mengeling is van verschillende grassen en kruiden, maakt dit het extra aantrekkelijk voor onze diertjes. Hooi met lange en grove stengels is vaak beter dan hooi dat bestaat uit kleine stukjes en snippers. Timothy hooi is ideaal. 

Brokjes of Pellets

Extra voeding in de vorm van pellets of brokjes dient vooral om te garanderen dat onze diertjes de nodig vitamines en mineralen binnen krijgen. Vaak vinden ze de pellets ook nog heel erg lekker. Het is belangrijk om niet teveel brokjes te geven. Een soeplepel per konijn per dag is voldoende. Als konijnen teveel brokjes eten, gaan ze minder hooi eten en dit kan erg slecht zijn voor hun gezondheid. Cavia’s mogen iets meer brokjes krijgen, maar zorg ervoor dat ze zeker nog voldoende hooi eten.

Kies een voer met brokjes, die allemaal dezelfde kleur en vorm hebben, i.p.v. een muesli-mix. Dit zorgt ervoor dat je diertjes niet selectief kunnen gaan eten. Dit is belangrijk! Anders eten ze enkel de lekkere dingen en laten ze de minder lekkere dingen, die misschien ook wel belangrijk zijn voor de gezondheid, links liggen. Bovendien zijn gemengde voeders of muesli-mixen vaak van mindere kwaliteit en bevatten ze vaak kleurstoffen. Hierin worden vaak nog veel granen (koolhydraten), zaden (vetten) en gedroogd fruit en/of groenten (koolhydraten/suikers) in verwerkt. Dit zijn vaak ingrediënten, die niet voorkomen in het natuurlijk dieet van onze cavia’s en konijnen. Bovendien zijn het vaak dikmakers, wat de gezondheid natuurlijk ook niet ten goede komt. 

Voor cavia’s is het erg belangrijk om dagelijks brokjes te voorzien, waar bij konijnen een brok eerder een extraatje is. Dit komt omdat cavia’s zelf geen vitamine C aanmaken en ze dus dagelijks vitamine C moeten binnenkrijgen via hun voeding. Vitamine C zit in verschillende groenten en kruiden (rode paprika, peterselie), maar ook in elke dagelijke cavia-brok.
Een vitamine C-tekort kan leiden tot zieke cavia’s en in het ergste geval kan het ervoor zorgen dat een cavia komt te overlijden.

Wat is nu een geschikte brok?

Het is belangrijk dat de ingrediënten aanleunen bij het natuurlijk dieet. Kleurstoffen en kunstmatige toevoegingen dienen vermeden te worden. Een goede brok bevat veel vezels en is laag in eiwitten en vetten. Zaden behoren niet tot een gezond dieet van konijnen en cavia’s. 

Ikzelf geef mijn cavia’s en konijnen brokjes van Supreme Science Selective. Om uit te leggen wat een brok geschikt maakt, zal ik het voer van Science Selective als voorbeeld nemen.

Er wordt gebruik gemaakt van natuurlijke ingrediënten en er worden geen suikers toegevoegd. De voeding is ook vezelrijk en voorzien van prebiotica, wat een goede darmwerking ondersteunt. De vitamines en mineralen zijn van goede kwaliteit, waardoor ze beter bewaard en opgenomen kunnen worden. 

Ook hebben ze verschillende varianten per diersoort. Zo is er voor konijnen en cavia’s ook een graanvrije variant verkrijgbaar. Voor konijnen wordt er bovendien nog eens een onderscheid gemaakt in de leeftijd (junior, adult en 4+) om de voeding optimaal af te kunnen stellen. Ook is er een speciale variant beschikbaar, volledig afgestemd op konijnen die binnen leven. 

Dit merk wordt bovendien vaak aangeraden door dierenartsen en knaagdierspecialisten. En nog 1 belangrijk punt: de meeste diertjes vinden deze voeding erg lekker! 

Dit zijn een beetje de punten waar je op moet letten bij het kiezen van een brok voor jouw cavia’s of konijnen.

Groenten en fruit

Voor konijnen krijgen groenten de voorkeur. Fruit bevat meer suikers en hier kunnen konijnen niet altijd even goed tegen. Teveel suiker kan een gasbuik veroorzaken. Dat is een ernstige aandoening, die in ernstige gevallen de dood tot gevolg kan hebben. 

Cavia’s mag je wel af en toe fruit geven, maar ook voor hen genieten groenten de voorkeur.
Voor je je diertjes iets geeft, zoek je best even op of het wel geschikt is voor hen. Bouw ook steeds alles rustig op. Kijk goed uit met koolsoorten (winderigheid/gasbuik), groente- en fruitsoorten rijk aan suiker en familie van de nachtschade (tomaat, paprika,…). Het groen van tomaten en paprikas kan schadelijk zijn! Het is ook beter om steeds de pitjes uit groenten en fruit te verwijderen. Deze bevatten soms in kleine mate ongezonde stofjes (bv. appelpitten).

Opgepast!

Zoals hierboven reeds vermeld, is het erg alarmerend als je cavia of konijn gedurende langere tijd niet eet. Dan dien je met spoed naar de dierenarts te gaan. Als het spijsverteringskanaal van knaagdieren of konijnen stilvalt, is dit levensbedreigend. Zelf al beginnen dwangvoederen kan een optie zijn, maar kan ook helemaal verkeerd uitpakken als het diertje ook last heeft van een verstopping. Lees hier meer over gasbuik bij konijnen.

Ook te lange of scheve tanden kunnen ervoor zorgen dat eten moeilijker gaat, regelmatig een goede check up is dus aan te raden.

Een diertje dat ineengedoken en stil in een hoekje zit en zich anders gedraagt dan normaal, is vaak ook een reden tot paniek. Als jij bij je kleine knager abnormaal gedrag waarneemt, dan kan je er zeker van zijn dat je snel moet handelen. Stel daarom een dierenartsbezoek nooit uit.